चालू घडामोडी २०२५ पेपर २१ सर्व परीक्षेस आवश्यक, सोडवून बघा किती मार्क येतात तर..!

1. खालीलपैकी कोणत्या महत्त्वपूर्ण निवाड्यामध्ये सर्वोच्च न्यायालयाने कामाच्या ठिकाणी होणारा लैंगिक छळ, त्याची चौकशी करण्यासाठी आवश्यक कार्यपद्धती व उपाययोजना संबंधी मार्गदर्शक तत्त्वे नमूद केली आहेत ?

2. एखादी व्यक्ती सर्वोच्च न्यायालयाची न्यायाधीश म्हणून नियुक्तीस पात्र असणार नाही जर ती भारतीय नागरिक असल्याशिवाय आणि -
अ) एखाद्या उच्च न्यायालयाची अथवा अशा दोन किंवा अधिक न्यायालयांची सलगपणे निदान पाच वर्षे न्यायाधीश, किंवा
ब) एखाद्या उच्च न्यायालयाचा अथवा अशा दोन किंवा अधिक न्यायालयांचा निदान सलग दहा वर्षे अधिवक्ता, किंवा
क) राष्ट्रपतींच्या मते विख्यात कायदेपंडित आहे.
वरीलपैकी कोणते विधान / विधाने बरोबर आहेत ?

3. केंद्रीय प्रशासकीय न्यायाधिकरणासंबंधित खालीलपैकी कोणती विधाने बरोबर नाहीत?
अ) केंद्रीय प्रशासकीय न्यायाधिकरण ही संविधानाचे कलम 323-A अंतर्गत स्थापन झालेली घटनात्मक संस्था आहे.
ब) केंद्रीय प्रशासकीय न्यायाधिकरणही प्रशासकीय न्यायाधिकरण फायदा, 1985 अंतर्गत स्थापित एक वैधानिक संस्था आहे.
क) याचे सदस्य हे फक्त प्रशासकीय अनुभव असणारे अधिकरी यांच्यातूनच नेमले जातात.

4. 'न्यायालयीन पुनर्विलोकना' बाबत खालीलपैकी कोणते विधान बरोबर नाही ?

5. भारताच्या सर्वोच्च न्यायालया संबंधी चूकीचे विधान/ने पुढील विधानांमधून शोधा.
अ) सध्याच्या नव्या वास्तूत जाईपर्यंत सर्वोच्च न्यायालय संसदीय इमारती मधेच कार्यरत होते.
ब) भारतीय संविधानाने सर्वोच्च न्यायालयातील न्यायाधीशांची संख्या वाढविणे हे कार्य संसदेवर सोपवले आहे.
क) सर्वोच्च न्यायालय अस्तित्वात येण्यापूर्वी 1937 ते 1950 पर्यंत फेडरल कोर्ट ऑफ इंडिया हे त्याच्या जागी कार्यरत होते.
ड) भारताच्या सर्वोच्च न्यायालयाचे कामकाज फक्त इंग्रजी आणि हिंदी भाषातूनच चालते.

6. राष्ट्रीय न्यायिक नियुक्ती आयोग या नावाने ओळखला जाणारा आयोगा मध्ये खालील व्यक्तींचा समावेश असेलः
अ) भारताचे मुख्य न्यायमूर्ती
ब) इतर भारताचे 2 ज्येष्ठ न्यायाधीश मुख्य न्यायमूर्तीच्या खालोखालचे
क) संघराज्याचे, विधी आणि न्यायमंत्री
ड) दोन विख्यात व्यक्ति, जे नामनिर्देशीत केले जातील एका कमेटी द्वारे ज्यात, पंतप्रधान, भारताचे मुख्य न्यायमूर्ती आणि विरोधीपक्षाचा नेता असेल

7. खालीलपैकी कोणते विधान चुकीचे आहे?

8. खालील विधाने विचारात घ्या :
अ) भारतीय लेखा व लेखा परीक्षण विभाग (Audit and Accounts Department) हा नियंत्रक व महालेखापरीक्षक यांच्या नियंत्रणाखाली कार्य करतो..
ब) संसदेने नियंत्रक व महालेखापरीक्षकाची (कर्तव्ये, अधिकार आणि सेवा अटी) बाबतचा अधिनियम 1969 मध्ये मंजूर केला.
क) नियंत्रक व महालेखापरीक्षकाच्या निर्देशानुसार महाराष्ट्राच्या महालेखापाल यांना आपली कर्तव्ये आणि कार्य पार पाडावी लागतात.

9. खालीलपैकी कोणत्या अनुच्छेदानुसार सर्वोच्च न्यायालयास अगोदर दिलेल्या कोणत्याही निर्णयाचे अथवा काढलेल्या आदेशाचे परीक्षण (पुनर्विलोकन) करण्यााचा अधिकार प्रदान करण्यात आला आहे?

10. 1971 च्या कायद्यात नमूद केल्याप्रमाणे भारताच्या नियंत्रक व महालेखापरीक्षकाची लेखे विषयक कामे कोणती ?
अ) केंद्र व राज्याचे लेखे ठेवण्याची पद्धत निश्चित करणे.
ब) केंद्र आणि प्रत्येक राज्याचे वार्षिक प्राप्ती व वाटपाचे हिशोब तयार करणे.
क) त्यांनी ठेवलेल्या लेख्यासंबंधीचा वार्षिक अहवाल शासनाला सादर करणे.
ड) केंद्र व राज्याचे अंकेक्षण सादर करणे.

11. भारतीय राज्यघटनेनुसार सर्वोच्च न्यायालयाशी पूढील व्यक्ती सल्लामसलत करू शकते.

12. सर्वोच्च न्यायालयाने पुढील कोणत्या खटल्यात नैसर्गिक न्यायाचे तत्त्व अंगिकारले आहे ?

13. ........आणि........मधील उच्च न्यायालये 23 मार्च, 2013 पासून कार्यरत झालीत.
अ) नागालैंड
ब) त्रिपुरा
क) मणिपूर
ड) मेघालय

14. एखाद्या विधेयकावर संसदेच्या दोन्ही सभागृहांमध्ये मतभेद निर्माण झाल्यास दोन्ही सभागृहांचे संयुक्त अधिवेशन परतून त्यात बहुमताने निर्णय घेता जातो. तेथे जर समान मत विभागणी झाली तर तो बाद कसा सोडविला जातो?

15. खालीलपैकी सार्वजनिक खर्चावर नियंत्रण ठेवण्याचे कोणते साधन आहे?
अ) भारताचा नियंत्रक आणि महालेखा परिक्षक
ब) नियोजन आयोग
क) संसद
ड) वित्त मंत्रालय

16. प्रदत्त विधी नियम या घटिताच्या उदयास पुढीलपैकी कोणते घटक कारणीभूत आहेत ?
अ) संसदीय वेळेवर येणारा ताण
ब) विषयवस्तूंचे तांत्रिक स्वरूप
क) प्रदत्त विधीनियमाचे प्रयोगक्षम स्वरूप
ड) कार्यकारी मंडळाला ताकतवान करण्याची गरज
इ) प्रदत्त विधी नियम हे लवचिक स्वरूपाचे आहेत

17. भारताचा नियंत्रक व महालेखापरिक्षकाबाबत खालील विधाने विचारात घ्या.
अ) नियंत्रक व महालेखापरीक्षकांचा दर्जा मुख्य निवडणूक आयुक्तांच्या बरोबरीचा आहे. परंतु पदनाम तालिकेनुसार (Order of precedence) राज्यसभेच्या उपाध्यक्षांपेक्षा वरचा आहे.
ब) भारतीय लेखा व लेखा परीक्षण (Audit and Accounts Department) विभागामधील सेवेतील व्यक्तिंच्या सेवेच्या अटी नियंत्रक व महालेखापरीक्षक हे राष्ट्रपतीबरोबर सल्लामसलत करून निश्चित करतात.

18. सर्वोच्च न्यायालयासंबंधी खाली दिलेल्या विधानांपैकी कोणते विधान/विधाने बरोबर आहे/आहेत?.
अ) भारताचे मुख्य न्यायमूर्ती सर्वोच्च न्यायालयाचे अधिकारी आणि कर्मचारी यांची नेमणूक कार्यकारी विभागाच्या कोणत्याही हस्तक्षेपाशिवाय करू शकतात.
च) मुख्य न्यायमूर्तीच्या निर्णयानुसार सर्वोच्च न्यायालय आपली बैठक (Sitting) भारतात इतरत्र कोठेही कार्यकारी विभागाच्या कोणत्याही हस्तक्षेपाशिवाय भरवू (घेऊ) शकतात.
क) सर्वोच्च न्यायालयाचे अधिकार क्षेत्र संसद कमी करू शकते.

19. नियंत्रक व महालेखापरीक्षकाचावत खालील विधाने विचारात घ्या :
अ) नियंत्रक व महालेखापरीक्षक यांना भारताच्या मुख्य निर्वाचन आयुक्तांच्या बरोबरीचा दर्जा असतो परंतु अग्रक्रम तालिकेनुसार राज्यसभेच्या उपाध्याक्षापेक्षा त्यांचे स्थान वरचे आहे.
ब) भारतीय लेखा व लेखा परीक्षण विभागात कार्यरत असणाऱ्या व्यक्तिंच्या सेवा शर्ती या राष्ट्रपतीच्या सल्लामसलतीने नियंत्रक व महालेखापरीक्षक ठरवितात.
क) नियंत्रक व महालेखापरीक्षकाचे वेतन आणि भत्ते राष्ट्रपतीद्वारे निश्चित केले जातात.

20. खालीलपैकी कोणते विधान बरोबर नाही?